VRANJE – Pitanje razlike u broju birača iz biračkog spiska i broja ljudi koji su evidentirani putem popisa stanovništva postavljalo se intenzivno prošle godine, kada su se na društvenim mrežama pojavljivali podaci o navodnih 24.000 novih birača u Vranju. Istraživali smo kolika je stvarno razlika i zbog čega se javlja.
Broj stanovnika Grada Vranja, koji su evidentirani na Popisu stanovništva bio je 74.876, dok je pravo glasa na prošlogodišnjim parlamentarnim izborima imalo 68.662 ljudi. Koliko će birača u Vranju imati pravo glasa na parlamentarnim i lokalnim izborima koji će se istovremeno održati 17. decembra, biće poznato kada taj podatak saopšti Gradska izborna komisija nakon finalnog ažuriranja spiskova.
Takođe, broj birača na referendumu, januara prošle godine, po zapisniku Gradske izborne komisije (GIK), bio je 69.173. Republička izborna komisija (RIK), međutim, registrovala je 84.123 birača, ali je, prema istraživanju Istinomera, u taj broj uračunat i broj glasača sa osam biračkih mesta u Vranju, a koji su sa teritorije Kosova i Metohije.
Dodatno, pravo glasa imaju samo punoletni građani, a prema rezultatima popisa, njih je u Vranju 2022. godine bilo oko 13.000.
Zbog čega se javlja nedoumica kada su u pitanju podaci sa Popisa i podaci iz biračkih spiskova, za naš portal objašnjava aktivisktinja Emilija Milenković:
„Do nejednakog broja dolazi zato što su to različite evidencije, odnosno dva različita državna organa proizvode dva različita seta podataka. Što se tiče biračkog spiska, Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave je zaduženo za taj spisak i on, zapravo, predstavlja sve građane koji imaju biračko pravo, bez obzira da li se trenutno nalaze na teritoriji Srbije ili ne“ – ističe Milenković.
Prema njenim rečima, u biračkom spisku se nalaze i ljudi koji imaju prebivalište u Srbiji i u ličnoj karti im je adresa iz Srbije, a imaju boravište negde u inostranstvu.
„Sa druge strane, popis stanovništva ubraja sve državljane koji se u trenutku popisa nalaze na teritoriji Srbije, bez obzira da li tu imaju prebivalište ili boravište. Popis stanovništa, takođe, sprovodi Republički zavod za statistiku“ – zaključuje ova aktivistkinja iz Vranja.
Centar za istraživanje, transparentnost i odgovornost (CRTA) podseća da, prema popisu iz 2022. godine, u Republici Srbiji živi 6.647.003 stanovnika, kao i da je pravo glasa na prethodnim parlamentarnim i predsedničkim izborima, održanim u aprilu 2022. godine, imalo 6.502.307 građana.
Podatak o tome da li se nalazite na biračkom spisku, kao i na kom biračkom mestu glasate, možete proveriti na veb sajtu upit.birackispisak.gov.rs
U kojim slučajevima možete glasati u mestu koje vam nije prebivalište
Iz Centra za istraživanje, transparentnost i odgovornost (CRTA) kažu da je moguće na izborima glasati iz mesta u kojem se, na primer, studira, a za predstojeće parlamentarne izbore ovaj zahtev se može podneti najkasnije do 25. novembra.
„Potrebno je da u opštinskoj, odnosno gradskoj upravi u mestu studiranja, najkasnije pet dana pre dana zaključenja biračkog spiska, odnosno 20 dana pre dana izbora, podnesete zahtev da se u birački spisak upiše podatak da ćete na predstojećim izborima glasati u tom mestu“, objasnili su iz CRTA-e.
Ukoliko se, međutim, u rodnom gradu studenta održavaju i lokalni izbori, on će iz nekog drugog grada moći da glasa samo na parlamentarnim izborima, odnosno dobiće samo jedan listić.
Pročitajte više:
